Eergisteren stond de gemeenteraadsvergadering met behandeling van de tweede Bestuursrapportage 2014 en Meerjarenbegroting 2015-2018 op het programma. Als basis voor deze behandeling van meerjarenbeleid bracht Progressief Beek de volgende algemene beschouwingen.
Voorzitter,
Het is verleidelijk bij deze algemene beschouwingen niet alleen stil te staan bij de toestand in Beek. Wij worden elke dag geconfronteerd met problemen in de wereld die van een heel andere orde zijn: oorlog, terreur, milieu, ebola. Eerder was in het nieuws dat het COA grote moeite heeft met de opvang van asielzoekers uit Syrië en Erytrea. Dat brengt me tot de vraag of Beek ook is benaderd door het COA met het verzoek tot ondersteuning en zo ja hoe is daar op gereageerd. Ik zal verder niet ingaan op de ontwikkelingen om ons heen, maar het raakt ook ons in Beek. Ik kan het niet nalaten op te merken dat wij vanuit PB moed putten uit de toekenning van de nobelprijs voor de vrede.
De vele activiteiten van de afgelopen maanden laten zien dat Beek leeft. Bewonderenswaardig daarbij vinden wij dat dit allemaal voorbeelden van maatschappelijke activiteiten betreft. Of het nu gaat o de herdenking van 70 jaar bevrijding, De Inspecteur, de Duckrace, ja zelfs zoiets als Beek voor Speed, geconstateerd mag worden dat velen daaraan mee doen. Dat moet voldoening geven.
2014 is een jaar waarin wij ons moeten voorbereiden op enkele van de grootste veranderingen die we als gemeente ooit hebben meegemaakt. De Rijksoverheid belast de gemeenten met een omvangrijk en belangrijk takenpakket dat over mensen gaat. Daarbij worden we door dat Rijk behoorlijk onheus bejegend. Den Haag lijkt zich hierbij niet te realiseren in welke lastige positie ze gemeenten brengt. Te meer omdat er een forse korting op budgetten wordt ingevoerd. Per direct. En met een tijdsdruk die zijn weerga niet kent. De idee achter die verandering “het beleid dichter bij de mensen brengen” steunt Progressief Beek al langer. Dat moge blijken uit de inbreng vanuit Progressief Beek in deze Raad gedurende de afgelopen jaren. Het ging en gaat ons daarbij om de kwaliteit van de dienstverlening. Op den duur zal meer kwaliteit kunnen worden geboden voor minder geld. Nu worden we gedwongen dat beleid versneld en met een aanzienlijke reductie in financiële middelen uit te voeren. In het belang van onze burgers probeert Beek hier het beste van te maken.
Er zal in onze financiële situatie het een en ander gaan veranderen. Dat blijkt onder andere uit de 2e Bestuursrapportage waar we worden geconfronteerd met een negatief saldo van ruim € 120.000. Dit terwijl we de afgelopen jaren gewend waren hier een positief saldo terug te zien. De lucht is uit de begroting. Ons college heeft een maatregelenpakket samengesteld dat ervoor dient te zorgen dat de gemeente Beek de komende 4 jaar ruim € 5 miljoen gaat bezuinigen. Een noodzakelijke inspanning die ons allen zal raken.
Voorzitter, De noodzaak om juist nu te investeren in de toekomst wordt duidelijk onderbouwd in de economische paragraaf van deze begroting. Bevordering van de economische ontwikkeling, bedrijfsvestiging stimuleren, detailhandel m.n. in de Makado doorontwikkelen, bij Maastricht Aachen Airport de laatste kans pakken voor de burgerluchtvaart, het zijn allemaal relevante voorbeelden. Dat helpt ons toekomstperspectief. Progressief Beek steunt dit omdat het past in onze strategische visie Ondernemend Beek.
2015 wordt naast het jaar van de decentralisaties en economische zaken ook een jaar waarin we een verdere invulling geven aan de ‘Visie op organisatie’. Progressief Beek wil benadrukken dat het in deze visie niet alleen mag gaan om bezuinigen. Ons takenpakket verandert en derhalve moet dat doorwerken in de wijze waarop wij dat uitvoeren. De aanstaande ‘Visie op organisatie’ kan alleen slagen als zij onze uitvoerende mensen een perspectief biedt daarin mee te gaan, ook al verandert hun eigen functie. Kwaliteit van onze professionals en dienstverlening blijft belangrijker dan de besparingen, hoe belangrijk en noodzakelijk die ook zijn.
Voorzitter, zoals u via onze fractie hoort wachten ons de komende jaren geen eenvoudige bestuursjaren. We krijgen veel meer taken met forse kortingen en we staan voor een aantal andere complexe uitdagingen. Uitdagingen die we in Beek samen met onze inwoners, verenigingen en ondernemers het hoofd kunnen bieden. ‘Iedereen doet mee’ is daarbij het uitgangspunt. Indachtig de woorden van president Kennedy gaat het er niet om wat Beek voor de gemeenschap kan betekenen, maar wat de burgers kunnen doen voor Beek. Dat die Beeker gemeenschap sterk is hebben talrijke voorbeelden van de afgelopen periode aangetoond. Een kracht die door het gezamenlijk ontwikkelen van dorpsvisies meer dan voorheen gemobiliseerd dient te worden. Opdat we er allen, Individu en gemeenschap, beter van worden.
Er liggen grote uitdagingen voor ons. Grote uitdagingen, kortingen door het Rijk, complexe problemen. Dat zien we vooral in het sociale domein, het gebied dat we gewend zijn met een eufemisme aan te duiden: de drie D’s. Wij hebben ons in Beek goed voorbereid op de decentralisaties. Wij deden dat in goede harmonie tussen college, ambtenaren en raad, en tussen de raadsfracties onderling. Wie de vergaderingen van de commissie Sociaal Domein heeft mogen bijwonen kan niet anders dan trots en dankbaar zijn: die planontwikkeling hebben we samen goed gefikst! Iedereen binnen de gemeentelijke organisatie is overtuigd van de enorme omvang van de klus. En wat misschien nog belangrijker is: in de debatten die we met elkaar gevoerd hebben, is als het ware een nieuw bestuursprincipe geboren. Ik karakteriseer dat hier met drie trefwoorden: kanteling, burgerparticipatie en ontschotting. Precies die kernbegrippen waarvoor deze raad zich in het verleden in diverse ‘zorgmoties’ heeft uitgesproken.
Voorzitter, Toen ik de begroting en het bijbehorende pakket bezuinigingsmaatregelen las – ik zal dat niet verhelen – schrok ik. De meeste producten van de gemeente worden gesnoeid, velen ervan cumulatief tot 10 procent in vier jaar. Dat doet pijn. Andere producten worden zelfs volledig wegbezuinigd. Vooral delen van de zorg, de cultuur en cultuureducatie, en de educatie op het gebied van natuur en milieu lijken veel veren te laten. In de commissie inwonerszaken werden onze zorgen hierover door alle raadsfracties gedeeld. En gelukkig: bij de beantwoording bleek ook het college onze zorgen te delen. Het kon ons grotendeels geruststellen. Doelstellingen die leken te zijn opgeofferd aan bezuinigingen, bleken te worden ingevuld door een andere werkwijze, en door een groter vertrouwen in eigen inbreng van de burgers en in de verantwoordelijkheid van verbonden partijen. Dezelfde bestuursprincipes, die wij hadden omhelsd voor het sociale domein (kanteling, ontschotting, burgerparticipatie) bleken toegepast te worden op het hele gemeentebeleid. In dat licht kunnen wij het verlies van afzonderlijke ‘producten’ op de begroting ook accepteren. Al zijn onze zorgen over cultuur en natuureducatie niet weggenomen. Wij zien echter in dat de weg die het college heeft gekozen, perspectief biedt. Zo kan er verder gegaan worden. Maar wel met één kanttekening: vergeet niet dat de groepen en instellingen die zich in het verleden hebben ingezet, expertise hebben opgebouwd en dat zij een netwerk van enthousiaste vrijwilligers bezitten, die ook bij dit proces een rol te vervullen hebben. Kortom, College, ga in gesprek met onze kunstwereld, met de heemkundevereniging, met het Centrum voor Natuur- en Milieueducatie. Burgerparticipatie kan niet buiten deze burgers.
Het moge duidelijk zijn dat de 3D’s het speerpunt vormen voor de komende periode. Terecht staat er in het coalitieprogramma en op blz 5 regel 1 van het collegeprogramma dat op dit punt de budgettaire kaders maatgevend zijn. “Als het Rijk bezuinigt op specifieke uitkeringen, gaat de gemeente dit in principe niet compenseren.” Maar er staat ook onmiddellijk achter “tenzij hierdoor ongewenste situaties ontstaan”, vervolgd door ”dan wordt bekeken hoe dit kan worden gerepareerd”. Naar ons idee een terechte toevoeging die hopelijk niet actueel hoeft te worden.
Op één punt worden onze zorgen alleen maar groter. Dit gemeentebestuur doet uitstekend werk, zeer goed in vergelijking met vrijwel alle andere gemeenten. Maar de beeldvorming over het beleid loopt hiermee niet in de pas. Op straat hoort men vergelijkingen maken die niet terecht zijn, maar wel een funeste invloed hebben, juist nu wij de participatie van de burger zo hard nodig hebben. “Waarom moet mijn moeder twee uur huishoudelijke hulp inleveren en vindt tegelijkertijd op de markt een zinloze modellenkeuring plaats?” U hebt ongetwijfeld ook dergelijke uitspraken gehoord: ze zijn onvermijdelijk in tijden dat de bomen niet meer groeien tot in de hemel. De gemeente besteedt veel aandacht aan PR; zij is daar ook goed in. Laat ons de komende jaren veel aandacht besteden aan het discussiëren over noodzakelijke keuzes in het beleid, en laten wij goed verantwoorden waarom Beek keuzes maakt zoals het die maakt. Dit vinden wij een zo belangrijke aansporing aan onszelf en aan het college, dat wij ze hebben vastgelegd in een motie, die mede is ondertekend door BBB-NDB en Senioren Belang Beek.
Wij van progressief Beek zijn ervan overtuigd dat in deze tijden van bezuinigen er geen reden is om reeds lopende of geplande projecten te stoppen of zelfs helemaal te schrappen. Wat wij voor ogen hebben is een zorgvuldige planning van de uitvoering van deze projecten, waarbij de totstandkoming van de keutelbeek een top prioriteit moet krijgen. PB maakt van de gelegenheid gebruik om er een tweetal naar voren te halen. De uitvoering van de Keutelbeek fase 1B met steun van het Waterschap zo snel mogelijk realiseren is een goede keus. Als het effe kan vragen we toch uw indringende aandacht voor het tracee door de Stegen in plaats van door de achtertuinen. Er schijnt draagvlak te groeien om dit toch nog te realiseren. Een snelle afronding van fase 1b maakt dat we met gezwinde spoed ook aan de planvorming van het tracé door Neerbeek kunnen beginnen. Ook dat hoort bij ondernemend Beek. Een tweede onderwerp betreft het Centrumplan. Ineens in zijn geheel aanpakken zal niet mogelijk zijn. Ook hier zijn de financiële en personele middelen beperkend. Namens mijn fractie wil ik wel de kanttekening maken dat wij een andere volgorde van uitvoering prefereren. Juist de uitwerking van de plannen voor de Burgemeester Jansenstraat verdienen wat ons betreft prioriteit omdat hiervan niet alleen een versterking van de leefbaarheid uitgaat maar ook nieuwe kansen biedt voor de economische ontwikkeling van dat gebied. Er is ons veel aan gelegen om door te gaan met verantwoorde investeringen in Beek. Stilstand is achteruitgang. Wij staan achter dit beleid want het is belangrijk dat de burgers van Beek, zeker in deze zware tijden kunnen recreëren, sporten en elke andere vorm van ontspanning kunnen genieten.
Voorzitter net als de financiële middelen van de gemeente is mijn tijd ook beperkt. Ik kom nu dan ook tot een afronding. Progressief Beek constateert dat pijnlijke maatregelen nodig zijn. en ook dat de situatie waarin wij verkeren aanleiding moet zijn om taak en werkwijze in goed overleg op een nieuwe manier te regelen. Wij gaan er van uit dat de ontwikkeling van Dorpsvisies een goed middel is om Beek ook in de naaste toekomst “Ondernemend, Veelzijdig en Vitaal” te laten blijven waarin we “Samen Verder” gaan. In dat licht bezien sluit ik af met de volgende oproep; Laat het gemeentehuis weer het Huis van de gemeente zijn. Oftewel de ontmoetingsplaats voor ons allen van waaruit ambities en diensten worden waargemaakt.